محمود محمودی خوانساری در سال 1313 در خانوادهای مذهبی در خوانسار اصفهان متولد شد. پدرش حجتالاسلام آقا سیدجمالالدین محمودی بود كه از همان دوران كودكی وی را با اصول مقدماتی فقه و عربی و آثار شعرای بزرگ آشنا كرد.
وی در كودكی نیز با صوت زیبای خود همه را جذب میكرد و به خوانندگانی چون طاهرزاده، ادیب خوانساری و تاج اصفهانی علاقه پیدا كرده بود.
خوانساری شاگرد باواسطهی حبیب شاطرحاجی و سیدحسن طاهرزاده بود و اصول موسیقی را از اساتیدی چون كمال دهقان، ابوالحسن صبا و منوچهر جهانبگلو آموخته بود.
بیشتر كارهای وی در نوع آواز بود و با ساز تخصصیاش، ضرب، به نوازندگی میپرداخت. البته سه تار نیز میزد و بهخاطر تلاش بیوقفهاش در زمینهی تلفیق شعر و هنر آواز تبحر یافته بود و میگویند "سوزناكی" صدایش معروف بود.
نخستین كارش با همكاری اسدالله ملك بود و با شركت در برنامهای بهنام نوایی از موسیقی ملی در سال 1349 شكل گرفت.
گفته میشود كه سختگیری محمودی خوانساری در زمینه ترانهخوانی بیش از هر چیز به تمایلات روحی و شخصیت خاص هنری و مربوط میشد، با این حال او در این زمینه نیز ذوق و خلاقیت مخصوص خود را داشت و به طریقی، شاید ناخودآگاه، پیر و سنت قدیم ترانه زمانهی خود بود.
بسیاری اوقات گوشههایی از آوازی را كه دوست داشت با شعر مناسبی انتخاب میكرد، درهم میآمیخت و قطعه ضربی كوتاه و دلنشین میآفرید، كه لطف تاثیر آن كم از آوازش نبود، این بخش از خلاقیتهای محمودی خوانساری كمتر به چشم آمده است.
آهنگ - ترانهی "مرغ شباهنگ" یادگار اوج جوانی اوست. اواخردههی چهل و اوایل پنجاه كه دیگر محمودی خوانساری خوانندهای جا افتاده و معتبر و نخبه پسند بود، دربارهی تاریخ و نحوه ساخت این اثر، حسین معینی كرمانشاهی توضیحات دقیقی را نوشت. این اثر، به ویژه كلام آن، روایتگر زندگی بیسامان و شوریده حال محمودی است.
او كه وسواس عجیبی در انتخاب اشعارش داشت، سعی در هماهنگ بودن شعر با حال درونیاش میكرد. شاید "مرغ شباهنگ" كسی جز خوانندهی آن نیست. كلام این آهنگ - ترانه، اگر در مایهی دیگری به غیر از سهگاه خوانده میشد، شاید این تاثیر و ماندگاری را نداشت.
از معروفترین كارهای محمودی خوانساری كه در برنامهی "نوایی از موسیقی ملی" پخش شده بود، به "مرغ شباهنگ" در مایه افشاری، "میخانه" در مایه دشتی و "سكوت و مستی" در مایهی سهگاه، كه هر سه از ساختههای اسدالله ملك بودند و نیز "لاله پرپر" كه توسط فرهنگ شریف ساخته شد، میتوان اشاره كرد.
"دعای دل"، "گلهای تازه" و "فریاد" آثار دیگر این هنرمند هستند.
محمود محمودی خوانساری خواننده و نوازندهی ایران زمین، دوم اردیبهشت ماه 1366 بدرود حیات گفت. |